Bộ TN&MT đang trình Chính phủ ban hành Đề án “Ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế - xã hội” trình Chính phủ ban hành. Đề án được thực hiện sẽ góp phần đưa công nghệ viễn thám trở thành một công cụ hữu dụng phục vụ công tác quản lý, giám sát đa ngành, đa lĩnh vực đáp ứng yêu cầu Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về viễn thám.

* Hoàn thiện cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia

Theo Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia, Đề án “Ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế - xã hội”  là Đề án liên ngành, liên vùng với sự tham gia thực hiện của các Bộ, ngành, địa phương nhằm tạo lập được hệ thống cho phép kịp thời cập nhật các thông tin, dữ liệu giám sát bằng viễn thám, góp phần chia sẻ, khai thác thông tin, dữ liệu không gian thuận tiện, tạo cơ hội cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận gần hơn với các thông tin, dữ liệu cập nhật về hiện trạng, diễn biến, quá trình hình thành và sử dụng, khai thác của một đối tượng góp phần quản lý và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Theo đó, Đề án tập trung xây dựng, cập nhật, hoàn thiện cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia chia sẻ, dùng chung phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, ưu tiên ứng dụng hiệu quả viễn thám đối với các hoạt động lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp; ứng dụng viễn thám về quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển theo quy hoạch (quy hoạch đô thị; dự báo và thiết kế quy hoạch; đánh giá quá trình đô thị hóa tại Việt Nam và đề xuất các giải pháp cải tạo môi trường đô thị…); ứng dụng viễn thám về giao thông vận tải; ứng dụng viễn thám về công thương (đánh giá tiềm năng điện gió/ năng lượng mặt trời) và các hoạt động khác.

Để thực hiện Đề án, Chính phủ đã giao Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ngành, địa phương, có văn bản hướng dẫn và tổ chức thực hiện việc ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế - xã hội theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao.

Lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Cục Viễn thám Quốc gia về ứng dụng dữ liệu ảnh, sản phẩm viễn thám vào các hoạt động ngành điện.

Với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị quản lý nhà nước, đứng đầu về công nghệ viễn thám, Cục Viễn thám quốc gia đã tham mưu trình Bộ TN&MT ban hành văn bản số 872/BTNMT-VTQG ngày 22/02/2022 gửi các Bộ, cơ quan ngang Bộ và cơ quan trực thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh của 63 tỉnh thành phố để hướng dẫn triển khai nhiệm vụ ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế xã hội.

Đến thời điểm hiện nay, Cục Viễn thám quốc gia đã nhận được văn bản của 6 Bộ và 41 địa phương về việc giao đầu mối chủ trì thực hiện, cũng như đề xuất các nhiệm vụ trong kế hoạch hàng năm và kế hoạch 3 năm triển khai ứng dụng viễn thám phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội.

Cùng với đó, Cục Viễn thám quốc gia đã chủ động trong lập kế hoạch thu nhận dữ liệu viễn thám phủ trùm cả nước hàng năm làm cơ sở cung cấp đủ nhu cầu cho ứng dụng viễn thám của các Bộ, ngành địa phương. Đồng thời, Cục đang hoàn thiện cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia phục vụ xây dựng Chính phủ điện tử và chuyển đổi số, tạo điều kiện thuận lợi trong chia sẻ dữ liệu dùng chung cho các cơ quan nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Trạm thu ảnh viễn thám ở Cục Viễn thám quốc gia, số 79 Văn Tiến Dũng, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.

* Xây dựng thêm trạm thu ảnh viễn thám

Cũng theo ông Nguyễn Quốc Khánh, để thực hiện hiệu quả Đề án, nhu cầu thu nhận các dữ liệu viễn thám chất lượng cao, phủ rộng hơn phục vụ cho các cơ quan nhà nước, người dân và doanh nghiệp là rất lớn. Trên thực tế, Việt Nam mới chỉ có duy nhất một trạm thu tại Hà Nội được xây dựng từ năm 2007, đã được nâng cấp để thu ảnh VNREDSat-1, SPOT 6/7. Trạm thu đã sử dụng thời gian dài nên khó có thể đáp ứng việc nâng cấp để thu các thế hệ vệ tinh mới tiếp theo.

Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, Cục Viễn thám Quốc gia đang tích cực tiến hành phát triển các trạm thu mới, có tính năng hiện đại nhằm thu được một số loại vệ tinh viễn thám có độ phân giải siêu cao khác nhau. Theo đó, Cục đang tiến hành xây dựng mới một trạm thu tại Hà Nội để thu nhận dữ liệu viễn thám ra đa và quang học độ phân giải siêu cao 0,75m Kompsat 3A của Hàn Quốc và thu ảnh viễn thám radar Cosmo -SKYMED tại Cục Viễn thám quốc gia, 79 Văn Tiến Dũng, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.

 Ảnh viễn thám được ứng dụng đo nước nông ven đảo

Cùng với việc xây mới trạm vệ tinh tại Hà Nội, Cục Viễn thám quốc gia cũng đang triển khai xây dựng Trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và Trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh tại Khu công nghiệp Mỹ Phước 3, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương thuộc khuôn khổ hợp tác ASEAN - Ấn Độ, dự kiến sẽ đi vào vận hành từ tháng 1/2024. Khi Trạm này đi vào hoạt động sẽ tăng cường hiệu quả ứng dụng ảnh viễn thám, cho phép theo dõi, giám sát các đối tượng trên bề mặt ở nhiều mức độ khác nhau về cả không gian và thời gian, từ khái quát đến chi tiết.Bên cạnh việc xây mới trạm thu nhận dữ liệu viễn thám, Cục Viễn thám quốc gia đã và đang chú trọng việc xây dựng và ban hành các quy trình ứng dụng công nghệ mới phù hợp với điều kiện Việt Nam. Mục tiêu là nhằm có được hệ thống đồng bộ thu nhận, xử lý dữ liệu và sử dụng tư liệu ảnh viễn thám đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng viễn thám phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đưa công nghệ viễn thám trở thành một công cụ hữu dụng phục vụ công tác quản lý, giám sát đa ngành, đa lĩnh vực.

Minh Khang