Ngày
20 tháng 12 năm 2024, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy đã ký
quyết định số 4132/QĐ-BTNMT, công bố 10 sự kiện ngành Tài nguyên và Môi trường
năm 2024, đó là:
01. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, huy
động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân
để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và trung hòa carbon
Bộ Chính trị ban hành Kết luận số
81-KL/TW ngày 4/6/2024 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về
chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ
môi trường.
Kết luận yêu cầu các cấp, các ngành nhận
diện xu hướng phát triển mới; thực hiện hiệu quả các định hướng, chiến lược,
mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đột phá, tổng thể về quản lý, phát triển bền vững
tài nguyên và môi trường trong tầm nhìn dài hạn, theo xu hướng đầu tư, chuyển
đổi xanh, phát triển kinh tế xanh, carbon thấp, tuần hoàn; chuyển đổi năng
lượng công bằng, sử dụng năng lượng sạch và tái tạo, hướng đến mục tiêu phát
triển bền vững và trung hòa carbon.
Đặc biệt, giải quyết hài hòa giữa phát
triển kinh tế-xã hội với bảo vệ môi trường, sử dụng bền vững tài nguyên, ứng
phó với biến đổi khí hậu và thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng
"0" vào năm 2050 là thách thức lớn và cũng là cơ hội để phát triển
bền vững đất nước trong kỷ nguyên mới.
02. Luật Đất đai năm 2024 được thông qua và
hiệu lực thi hành sớm, góp phần khơi thông nguồn lực đất đai - động lực quan
trọng cho đất nước phát triển
Luật Đất đai năm 2024 là một quyết sách
thể hiện sự quyết tâm và mang tầm vóc của một "đòn bẩy chiến lược",
có nhiều nội dung chính sách mới mang tính đột phá, góp phần thực hiện mục tiêu
đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và
sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập
cao; trong đó đã bao quát toàn diện các mặt công tác quản lý đất đai; đẩy mạnh
phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính, phát huy vai trò, trách nhiệm,
tính chủ động của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất
đai.
03. Lần đầu tiên hoạt động địa chất được thể
chế hóa bằng luật; tài nguyên địa chất, khoáng sản được quản trị theo chiến
lược dài hạn, góp phần phát triển bền vững đất nước
Một trong những điểm nổi bật của Luật
Địa chất và khoáng sản năm 2024 vừa được Quốc hội thông qua là đưa hoạt động
địa chất cùng với khoáng sản vào quản lý, đặt trong chiến lược khai thác sử
dụng dài hạn, hài hòa lợi ích giữa kinh tế, xã hội và môi trường.
Luật đã cụ thể hóa việc bảo vệ tài
nguyên địa chất như một phần quan trọng của hệ sinh thái, đồng thời nhấn mạnh
vai trò của việc thăm dò, đánh giá tài nguyên địa chất không chỉ phục vụ khai
thác mà còn góp phần nghiên cứu khoa học, bảo tồn di sản địa chất và phòng
chống thiên tai; triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn trong hoạt động khai
thác, chế biến khoáng sản; tăng cường phân cấp cho chính quyền địa phương đi
đôi với phân bổ nguồn lực.
04. Ban hành Quy hoạch không gian biển quốc
gia, tạo đà cho Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển và làm giàu từ biển
Lần đầu tiên, Quy hoạch không gian biển
quốc gia được ban hành, là một sự kiện mang ý nghĩa chiến lược, đánh dấu bước
tiến quan trọng trong quản lý và phát triển kinh tế biển của Việt Nam, cụ thể hóa
các cam kết về bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, thể hiện tầm nhìn dài hạn
của Việt Nam trong xây dựng nền kinh tế biển xanh, bền vững và hiện đại.
Là một trong ba quy hoạch quốc gia quan
trọng của Việt Nam, Quy hoạch không gian biển quốc gia mang tính khung, tổng
thể, tích hợp, đa ngành, động và mở; bảo đảm thống nhất trên cơ sở tích hợp các
quy hoạch có liên quan; huy động mọi nguồn lực để đầu tư có trọng tâm, trọng
điểm; nâng cao hiệu quả hội nhập, hợp tác quốc tế về biển.
05. Việt Nam chính thức có kịch bản nguồn
nước các lưu vực sông để quản lý theo mùa, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, bảo đảm
ninh nguồn nước quốc gia
Kịch bản nguồn nước lưu vực sông Hồng -
Thái Bình; lưu vực sông Cửu Long lần đầu tiên được xây dựng, công bố theo quy
định của Luật Tài nguyên nước năm 2023, nhằm mục tiêu phục vụ công tác điều
hòa, phân phối tài nguyên nước trên lưu vực sông; đánh giá hiện trạng nguồn
nước, dự báo nhu cầu sử dụng nước, nhận định xu thế khí tượng thủy văn; là căn
cứ để các chủ thể lập kế hoạch khai thác, sử dụng tài nguyên nước phù hợp,
quyết định việc cập nhật Kịch bản nguồn nước trong trường hợp xảy ra những diễn
biến bất thường…
Bên cạnh đó, lần đầu tiên, việc quản lý,
khai thác, sử dụng tài nguyên nước lưu vực sông được phân kỳ theo mùa đối với
từng lưu vực sông và tiến đến quản trị, quản lý số hóa nguồn tài nguyên nước
quốc gia.
06. Công viên địa chất tăng về số lượng và
đóng góp ngày càng lớn cho phát triển bền vững, phát triển xanh của đất nước
Cùng với Công viên địa chất toàn cầu cao
nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang); Công viên địa chất toàn cầu Non Nước Cao Bằng và
Công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông, Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn với
tổng diện tích trên 4.842 km2, chiếm 58% diện tích của tỉnh Lạng Sơn trở thành
công viên địa chất toàn cầu thứ tư của Việt Nam - minh chứng thêm cho sự độc
đáo về giá trị địa chất, văn hóa, sinh thái của Việt Nam; mở ra cơ hội quảng bá
hình ảnh địa phương, thu hút du khách quốc tế và thúc đẩy hợp tác nghiên cứu
khoa học địa chất, bảo tồn đa dạng sinh học; khẳng định nỗ lực của Việt Nam
trong việc bảo tồn, phát huy di sản địa chất - tài sản chung quý giá của nhân
loại.
07. Việt Nam tiếp tục phát hiện nhiều loài
động vật quý hiếm chưa từng có trên thế giới
Ngày 16/12, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn
Thiên nhiên (WWF) đã công bố báo cáo mới nhất liên quan tới điều tra loài tại
khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng. Riêng tại Việt Nam phát hiện có 112 loài
mới, quý hiếm. Mặc dù mới được các nhà khoa học phát hiện, nhưng những sinh vật
này đã tồn tại hàng thiên niên kỷ trong các môi trường sống độc đáo của khu vực
và được ví như "ký ức về sự sống trên hành tinh của chúng ta". Đây
không chỉ là tin vui với giới nghiên cứu, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh
về trách nhiệm bảo tồn thiên nhiên trước áp lực phát triển và biến đổi khí hậu.
Hoạt động phát hiện các loài đặc hữu tại Đồng bằng sông Cửu Long chính là lời
nhắc nhở mạnh mẽ rằng thiên nhiên Việt Nam còn ẩn chứa vô vàn bí ẩn, là kho báu
khoa học chưa được khám phá hết. Đây là cơ hội để Việt Nam nâng cao vị thế trên
trường quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học và thực hiện cam kết phát triển bền
vững.
08. Truyền thông chính sách, pháp luật tài
nguyên và môi trường hướng đến địa phương, cơ sở được đẩy mạnh, mang lại hiệu
quả tích cực trong thi hành pháp luật
Năm 2024, công tác tuyên truyền các chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về tài nguyên và
môi trường được đẩy mạnh; đã huy động được sự vào cuộc của các cấp, các ngành
từ trung ương đến địa phương trong xây dựng, triển khai và thực hiện các quy
định pháp luật về đất đai, môi trường, tài nguyên nước, khoáng sản,… góp phần
nâng cao nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước.
Nhiều diễn đàn, hội nghị trực tuyến với
hàng nghìn điểm cầu tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tạo sự kết
nối chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương với chính quyền địa
phương các cấp; là những cuộc "gỡ khó" kịp thời, giúp chính sách tài
nguyên và môi trường đi vào cuộc sống.
09. Bùng nổ kết nối, chia sẻ dữ liệu tài
nguyên và môi trường, phục vụ phát triển bền vững, chuyển đổi số của ngành
Năm 2024 ghi nhận sự bùng nổ gần 20,5
triệu giao dịch chia sẻ dữ liệu tài nguyên và môi trường của hơn 500 dịch vụ;
chuyển đổi số, hoàn thành kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về đất
đai của 63/63 đơn vị tỉnh, thành phố với 461/705 đơn vị cấp huyện, 6.198/10.599
đơn vị cấp xã với CSDL quốc gia về dân cư.
Lần đầu tiên thực hiện kết nối, chia sẻ
CSDL đất đai với CSDL quốc gia về dân cư để cung cấp dịch vụ công giải quyết
thủ tục hành chính về cư trú được triển khai tại Bình Dương, Đồng Nai và tiếp
tục mở rộng trên toàn quốc; vận hành Trung tâm Dữ liệu vùng đồng bằng sông Cửu
Long tích hợp 16 nhóm dữ liệu chuyên ngành đặc thù về đất đai, nền địa lý, quy
hoạch, nước sạch và thuỷ lợi kết nối với gần 2.000 trạm quan trắc môi trường và
các công cụ kỹ thuật khác.
10. Mặc dù đã có dự báo, cảnh báo sớm, kịp
thời và chủ động ứng phó, song hiện tượng thiên tai dị thường, khốc liệt của
cơn bão số 3 vẫn gây hậu quả rất nặng nề
Bão số 3 (có tên quốc tế là YAGI) với
cường độ mạnh, diễn biến nhanh, phức tạp, bất thường với hàng loạt trị số cực
đoan đã vượt xa mọi kịch bản dự báo thông thường của các quốc gia trong khu
vực. Dù đã được cơ quan chức năng dự báo, cảnh bảo sớm và kịp thời, đã giúp các
địa phương và người dân chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại ở mức tối đa có
thể, nhưng cơn bão số 3 có sức tàn phá khủng khiếp, vẫn gây ra những hậu quả
rất nặng nề.
Đây là lời cảnh tỉnh sâu sắc về diễn
biến ngày càng cực đoan của biến đổi khí hậu, sức mạnh tàn phá của thiên nhiên
và tầm quan trọng sống còn của công tác dự báo, cảnh báo trong phòng, chống
thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu để giảm thiểu thiệt hại cho con người
và tài sản.