Thông qua Hệ thống tích hợp dữ liệu
quan trắc môi trường Quốc gia và công bố thông tin về chất lượng môi trường, cơ
quan quản lý sẽ nhận diện các “vùng ô nhiễm” để điều chỉnh chính sách và đưa ra
các giải pháp quản lý thiết thực, người dân sẽ dễ dàng tiếp cận thông tin, nguy
cơ ô nhiễm sẽ được cảnh báo kịp thời.
Theo Điều 113 Luật Bảo
vệ môi trường 2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm quản lý số liệu
quan trắc môi trường quốc gia; xây dựng cơ sở dữ liệu về quan trắc môi trường
trong hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia; tích hợp các dữ
liệu quan trắc môi trường của các Bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương, công bố
thông tin về chất lượng môi trường quốc gia.
Làm cơ sở cho việc đầu tư quan trắc môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã
xây dựng, hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ Quy hoạch tổng thể Mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia. Đây là quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên
ngành, tiếp nối các quy định trước đây tại Quyết định 16/2007/QĐ-TTg và Quyết
định số 90/QĐ-TTg để tiếp tục hoàn thiện, là cơ sở pháp lý quan trọng để tăng
cường đầu tư cho công tác quan trắc môi trường một cách đồng bộ và hiện đại
trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
Dựa trên quy định của Luật và Quy hoạch của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi
trường đã và đang hoàn thiện các hướng dẫn, quy định về hoạt động công bố thông
tin chất lượng môi trường; nâng cấp nền tảng hệ thống thông tin, ứng dụng công
nghệ mới phục vụ hệ thống truyền dẫn và tiếp nhận, xử lý dữ liệu; xây dựng cơ
sở dữ liệu và các phần mềm, ứng dụng để công bố, công khai thông tin môi trường
một cách thống nhất, hiệu quả.
Mô hình Hệ thống tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia.
Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm (Bộ TN&MT) Hoàng Văn Thức cho biết: Hệ
thống tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia ra đời phục vụ hiệu quả
cho công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường, hướng tới cảnh báo, dự báo môi
trường, chủ động phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường. Hệ thống này được triển
khai dựa trên nền tảng cốt lõi là nâng cấp phần mềm Envisoft.
Theo đó, hệ thống sẽ tiếp tục tích dữ liệu mạng lưới quan trắc định kỳ của
Trung ương và địa phương; tích hợp với dữ liệu chuyên ngành như viễn thám và
GIS, khí tượng thuỷ văn và các dữ liệu bộ, ngành khác. Toàn bộ dữ liệu quan
trắc môi trường sau khi được tiếp nhận từ các Bộ, ngành và địa phương cùng với
dữ liệu từ chương trình quan trắc môi trường quốc gia được xử lý, kiểm duyệt và
phân tích, tổng hợp trên nền tảng công nghệ các siêu máy tính, xử lý dữ liệu
lớn với tốc độ cao, trí tuệ nhân tạo, công nghệ tích hợp. Từ đó, công bố thông
tin môi trường và dự báo, cảnh báo môi trường.
Việc vận hành Hệ thống này sẽ khắc phục tình trạng dữ liệu quan trắc môi trường
đang phân mảnh, riêng rẽ hiện nay và tối ưu được nhiều hoạt động. Với hệ thống
này, cơ quan quản lý sẽ được cung cấp các thông tin kịp thời, nhận diện các
“vùng ô nhiễm” để điều chỉnh chính sách và đưa ra các giải pháp quản lý thiết
thực. Doanh nghiệp sẽ có không gian để kết nối, chia sẻ dữ liệu và công khai
thông tin một cách minh bạch. Những thông tin cảnh báo, dự báo ô nhiễm môi
trường được phát đi thông qua các bản tin truyền hình, ứng dụng di động, thiết
bị online. Người dân dễ dàng tiếp cận thông tin ở bất kỳ đâu, nguy cơ ô nhiễm
môi trường được cảnh báo.
Về kế hoạch triển khai nâng cấp phần mềm Envisoft, ông Hồ Minh Tráng - Trung
tâm quan trắc môi trường miền Bắc cho biết: Phần mềm sẽ được nâng cấp từ xa tại
22 địa phương sử dụng hạ tầng của Bộ TN&MT và 33 địa phương đang sử dụng hạ
tầng của Sở TN&MT. Đối với 8 địa phương còn lại, có hạ tầng công nghệ thông
tin phức tạp và đang sử dụng chung với các đơn vị khác sẽ thực hiện nâng cấp và
hướng dẫn sử dụng phần mềm trực tiếp tại địa phương (từ 18/12/2023-18/1/2024)./.